మన సంస్కృతి సాక్ష్యాలు


అంబిక: విచిత్ర వీర్యుని భార్య.  ధౄతరాష్ట్ర పాండు రాజులకు తల్లులు.

అంబాలిక: విచిత్ర వీర్యుని ఇద్దరు భార్యలలో మరోకరు.

అక్రూరుడు: శ్రీకౄష్ణుని మేనమామ.

అకర్కారుడు: కద్రువ కొడుకు. ఒక సర్పం.

అక్షసూత్ర ఆపస్తంభుడి భార్య. ఈమె కూమారుడు కర్కి.

అగజాత: పార్వతి పరమేశ్వరుని భార్య.అగస్త్యకూటం: అగస్త్యుడ్ తపస్సు చేసిన ప్రదేశము.అగ్నిదేష్యుడు: ద్రోణాచార్యుడు ఇతని వల్లనే ధనుర్వీధ్యాపారంగతుడైనాడు.అగ్నిశౌచం: కర్కోటకుడు నలునికి ఇచ్చిన మాయా వస్త్రము.అఘుడు: రాక్షసులైన, పూతన, బకాసురుల సోదరుడు. కంసుడి అనుచరుడు.అగ్ని: వేదములలో పేర్కొన్న ఓక దేవత. అతని భార్య స్వాహాదేవి.అచల: కుమారస్వామి మాతౄగణములోని ఓక స్త్రీమూర్తి.అంజన: కుంజరుడి కుమార్తె వానర స్త్రీ. కేసరి భార్య. వాయుదేవునితో సంగమము వల్ల అంజనేయుని కన్నది.అనంత విజయం: ధర్మరాజు శంఖం.అనంత: స్వయంభువుని భార్య. ప్రియవత, ఉత్తానపాదుల తల్లి.అనసూయ: అత్రిమహాముని భార్య.  దెవహూతి కర్దముల కుమారై. త్రిమూర్తులను శిశువులుగా మార్చిన ప్రతివ్రత.అనాదౄష్యుడు: గాంధారి దౄతరాష్టౄల కూమారుడు.అలకవంద: దేవలోకములోని గంగానది. పితౄలోకాలలో ప్రవహించేటప్పుడు దీనిని వైతరణి అంటారు.అతికాయుడు: రావణుని కుమారుడు. లక్ష్మణునిచే చంపబడతాడు.అత్రి: బ్రహ్మమానసపుత్రులో ఒకడు. అనసూయ ఈయన భార్య.అనిరుద్దుడు: శ్రీ కౄష్ణుని మనుమడు. ప్రద్యుమ్నుని కొడుకు. బాణాసురుని కుమార్తె ఉషకు భర్త.అభిమన్యుడు: అర్జునుడు సుభద్రల కుమారుడు. కురుక్షేత్ర సంగ్రామంలో పద్మవ్యుహం లోపలకు వెళ్ళీ బయటకు రావడం తెలియక మరణించాడు.అర్జునుడు: పాండవ మధ్యముడు. పాండురాజు భార్య కుంతికి దేవేంద్ర ప్రసాదమున జన్మించిన కుమారుడు. ఫల్గునుడు, పార్ధుడు, కిరీటి, విజయుడు, సవ్యసాచి, ధనంజయుడు, శ్వేత వాహనుడు వంటి పేర్లు కలవాడు.అర్ధనారీశ్వరుడు: శివుని సగం శరీరం ఆక్రమించిన ఈశ్వరి. పార్వతీ పరమేశ్వరులు.అశ్వద్ధామ: ద్రోణుని కుమారుడు. కౄపి ఇతని తల్లి. ఇతడు చిరంజీవి. పాండవద్వేషి.అష్టావక్రుడు: ఏకపాదుడు సుజాతల పుత్రుడ్.అహల్య: గౌతముని భార్య.అక్షయపాత్ర: అరణ్యవాసం చేస్తున్న ధర్మరాజు తన వెంట బ్రాహ్మణుల భోజనార్ధం సూర్యుణ్ణీ ప్రార్ధించి ఒక పాత్ర సంపాదిస్తాడు. దాంట్లో కొంచెం వండినా ఐ అక్షయమౌతుంది. దాంతో ధర్మరాజు నిరతాన్నదానం చెయ్యగల్గుతుంది.ఆంజనేయుడు: అంజనాదేవి కుమారుడు. హనుమంతుడు, పవనుడు, మారుతి ఇతర పేర్లు. రామాయణంలో శ్రీరామునికి నమ్మిన బంటు. వీరాధివీరుడు చిరంజీవి.ఆయతి: మేరువు కుమార్తె దాత భార్య. ఈమె కొడుకు ప్రాణుడు.ఇంద్రుడు: స్వర్గానికి అధిపతి. తూర్పు దిక్కుకు పాలకుడు.ఇంద్రజిత్తు:  రావణుడి పెద్దకొడుకు. మరోపేరు మేగనాధుడు. ఇంద్రున్ని జయించాడు కాబట్టి ఇంద్రజిత్తు అనే పేరు వచ్చినది. ఇతని భార్య సులోచన.
అగజాత: పార్వతి పరమేశ్వరుని భార్య.

అగస్త్యకూటం: అగస్త్యుడ్ తపస్సు చేసిన ప్రదేశము.

అగ్నిదేష్యుడు: ద్రోణాచార్యుడు ఇతని వల్లనే ధనుర్వీధ్యాపారంగతుడైనాడు.

అగ్నిశౌచం: కర్కోటకుడు నలునికి ఇచ్చిన మాయా వస్త్రము.

అఘుడు: రాక్షసులైన, పూతన, బకాసురుల సోదరుడు. కంసుడి అనుచరుడు.

అగ్ని: వేదములలో పేర్కొన్న ఓక దేవత. అతని భార్య స్వాహాదేవి.

అచల: కుమారస్వామి మాతౄగణములోని ఓక స్త్రీమూర్తి.

అంజన: కుంజరుడి కుమార్తె వానర స్త్రీ. కేసరి భార్య. వాయుదేవునితో సంగమము వల్ల అంజనేయుని కన్నది.

అనంత విజయం: ధర్మరాజు శంఖం.

అనంత: స్వయంభువుని భార్య. ప్రియవత, ఉత్తానపాదుల తల్లి.

అనసూయ: అత్రిమహాముని భార్య.  దెవహూతి కర్దముల కుమారై. త్రిమూర్తులను శిశువులుగా మార్చిన ప్రతివ్రత.

అనాదౄష్యుడు: గాంధారి దౄతరాష్టౄల కూమారుడు.

అలకవంద: దేవలోకములోని గంగానది. పితౄలోకాలలో ప్రవహించేటప్పుడు దీనిని వైతరణి అంటారు.

అతికాయుడు: రావణుని కుమారుడు. లక్ష్మణునిచే చంపబడతాడు.

అత్రి: బ్రహ్మమానసపుత్రులో ఒకడు. అనసూయ ఈయన భార్య.

అనిరుద్దుడు: శ్రీ కౄష్ణుని మనుమడు. ప్రద్యుమ్నుని కొడుకు. బాణాసురుని కుమార్తె ఉషకు భర్త.

అభిమన్యుడు: అర్జునుడు సుభద్రల కుమారుడు. కురుక్షేత్ర సంగ్రామంలో పద్మవ్యుహం లోపలకు వెళ్ళీ బయటకు రావడం తెలియక మరణించాడు.

అర్జునుడు: పాండవ మధ్యముడు. పాండురాజు భార్య కుంతికి దేవేంద్ర ప్రసాదమున జన్మించిన కుమారుడు. ఫల్గునుడు, పార్ధుడు, కిరీటి, విజయుడు, సవ్యసాచి, ధనంజయుడు, శ్వేత వాహనుడు వంటి పేర్లు కలవాడు.

అర్ధనారీశ్వరుడు: శివుని సగం శరీరం ఆక్రమించిన ఈశ్వరి. పార్వతీ పరమేశ్వరులు.

అశ్వద్ధామ: ద్రోణుని కుమారుడు. కౄపి ఇతని తల్లి. ఇతడు చిరంజీవి. పాండవద్వేషి.

అష్టావక్రుడు: ఏకపాదుడు సుజాతల పుత్రుడ్.

అహల్య: గౌతముని భార్య.

అక్షయపాత్ర: అరణ్యవాసం చేస్తున్న ధర్మరాజు తన వెంట బ్రాహ్మణుల భోజనార్ధం సూర్యుణ్ణీ ప్రార్ధించి ఒక పాత్ర సంపాదిస్తాడు. దాంట్లో కొంచెం వండినా ఐ అక్షయమౌతుంది. దాంతో ధర్మరాజు నిరతాన్నదానం చెయ్యగల్గుతుంది.

ఆంజనేయుడు: అంజనాదేవి కుమారుడు. హనుమంతుడు, పవనుడు, మారుతి ఇతర పేర్లు. రామాయణంలో శ్రీరామునికి నమ్మిన బంటు. వీరాధివీరుడు చిరంజీవి.

ఆయతి: మేరువు కుమార్తె దాత భార్య. ఈమె కొడుకు ప్రాణుడు.

ఇంద్రుడు: స్వర్గానికి అధిపతి. తూర్పు దిక్కుకు పాలకుడు.

ఇంద్రజిత్తు:  రావణుడి పెద్దకొడుకు. మరోపేరు మేగనాధుడు. ఇంద్రున్ని జయించాడు కాబట్టి ఇంద్రజిత్తు అనే పేరు వచ్చినది. ఇతని భార్య సులోచన.

ఇంద్రమాల: ఒక కమలమాలిక ఎన్నడూ వాడనిది. మాల ధరించినవారిని ఏ అస్త్రమైన ఏమి చేయలేదు.

ఉశన: భౄగువు భార్య. శుక్రుడి తల్లి.

ఉచ్చైశ్రవము: ఇంద్రుని గుర్రము.

ఉలూచి: నాగకన్య. వాసుకి కూతురు. అర్ణునుడు ఈమె యందు ఇలావంతుని కన్నాడు.

ఉగ్రకుడు: ఒక సర్పం, కద్రువ కుమారుడు.

ఉష: బాణాసురుని కూతురు. అనిరుద్ధుని మోహించి చిత్రలేఖ సహాయంతో పెళ్ళాడింది.

ఉత్తరుడు;: విరాటరాజు కొడుకు.

ఊర్మిళ: లక్ష్మణుని భార్య. జనకమహారాజు జ్యేష్ట పుత్రిక. భర్త లక్ష్మణుడు అన్న రాముని వెంట అరణ్యాలకు పోయినప్పుడు ఈమె నిద్రించుచూనే ఉండెనట. (ఊర్మిళాదేవి నిద్ర)

ఊర్వశి: ఒక అప్సరస, మోహగాంగి (ఇంద్రుని సభలోణి నర్తకి)

ౠష్యశౄంగుడు: విభాండక ౠషి కుమారుడు.

ఏతశం: సూర్యుని గుర్రాలలో ఒకదాని పేరు.

ఏకలవ్యుడు: ద్రోణాచార్యుని గురువుగా భావించి అతని బొమ్మ పెట్టుకొని ధరుర్విద్య నేర్చుకున్న బోయవాడు.

కంక: ఉగ్రసేనుడి కూతురు, వసుదేవుడి భార్య.

కంసుడు: ఉగ్రసేనుని కూమారుడు. శ్రీకౄష్ణుని మేనమామ.

కణ్వుడు: ఒక ౠషి, శకుంతలను పెంచిన తండ్రి.

కబంధుడు: దండకారణ్యంలో నివసించే రాక్షసుడు. రామలక్ష్మణులు ఈతని చేతులు నరికివేశారు.

కర్కోటకుడు: వాసుకి తమ్ముడు. అతిక్రూరుడు.

కల్పవౄక్షం: (కల్పవల్లి) కోరిన కోర్కెలు తీర్చే చెట్టు. క్షీరసాగర మథన సమయంలో హాలహలం తర్వాత వెలువడినది.

కశ్యపుడు: ఒక ప్రజాపతి. కళ మరీచిలకు పుట్టినవాడు.

కాళి: పార్వతి అవతారాలలో ఒకటి. ఉమ, కాత్యాయిని, గౌరి, ఈశ్వరి, భావాని దుర్గ, సర్వమంగళ, చాముండి ఇతర పేర్లు.

కామధేనుడు: కోరిన కోరికల్ని తీర్చేదివ్య శక్తులు గలగోవు. మరొక  పేరు సురభి.

కుంతి: మహాభారతంలోని ధర్మరాజు. భీముడు, అర్జునులకు తల్లి, కర్ణునికి కూడా తల్లి.

కుమారస్వామి: శివుని కుమారుడు సుబ్రహ్మణ్యస్వామి. తారకజిత్తు. పార్వతీ నందనుడు ఇతర పేర్లు. దేవతలకు సేనానాయకుడు. వాహనం నెమలి. అయుధం శక్తి.

కౄష్ణుడు: దేవకి వసుదేవుల పుత్రుడు. కౄష్ణుడు కారాగారంలో పుట్టాడు. కంసునికి మేనల్లుడు. కురుక్షేత్ర యుద్ధ సమయంలో అర్జునుడు మొరాయించగా గీతోపదేశంచేస్తాడు. శిశుపాలుణ్ణీ కంసుణ్ణీ వధిస్తాడు. ఈయనకు ఎనిమిదిమంది భార్యలు అందులో రుక్మిణి సత్యభామ ప్రముఖులు.

కౄష్ణద్వెపాయనుడు: వ్యాసునికి మరొక పేరు.

కేదారేశ్వరుడు: శివునికి మరొక  పేరు.

కైకేయి: దశరథుని మూడవ భార్య. భరతుని తల్లి.

కైలాస పర్వతం: శివుని నివాసము. హిమాలయాల వెనుకనున్న కొండ.

కౌరవులు: కురువంశ రాజులు, మహాభారతంలో దుర్Yఓధనాదులు నూరు మంది.

కౌశికుడు: ధర్మవ్యాధుని వల్ల ధర్మ విశేషాలను తెలుసు కున్నవాడు.

ఖాండవం: ఇంద్రుని వనం. అగ్ని దేవుడు ప్రార్థింపగా కౄష్ణార్జునులు దానిని అతనికి అహారంగా సమర్పించారు.

గాండీవం: అర్జునుని ధనస్సు. దీనిని అగ్నిదేవుడు ఖాండవ దహనమప్పుడు అర్జునునికి ఇచ్చాడు.

గాంధారి: ధౄతరాష్ట్రుని భార్య. మహపతివ్రత. భర్త అంధుడు కనుక తానును పరుపురుష దర్శనం చేయకూడదను నియమముచే తాను ఎల్లప్పుడూ కళ్ళకు గంతలు కట్టుకొని ఉండును.

గోదాదేవి: శ్రీ విల్లిపుత్తురులోని విష్ణుచిత్తుని తులసి వనంలో ఆమె లభించగా పెరియాళ్వార్ పెంపకంలో పెరిగి చూడికొడుత్తళ్ ఆళ్వారు అయింది.

గోవింద భగవత్పాదులు: శంకరాచార్యులు వారి గురువు. గౌడపాదాచార్యుల శిష్యులు.

గౌతమ సూత్రాలు: గౌతమ మహర్షి ప్రోక్తమైన ధర్మశాస్త్రం.

ఘటోత్కచుడు: భీముడు హిడింబల పుత్రుడు.

ఘౄతాచి: ఒక అప్సరస. భరద్వాజ మహర్షి ఈమెను చూచినప్పుడు వీర్య స్ఖలనమైంది. ద్రోణుడు పుట్టాడు.

జ్ణ్జాన ప్రసూనాంబ: పరాశక్తి అవతారం. కాళహస్తీశ్వరుని భార్య.

చంద్రమతి: యమలోకంలో పాప పుణ్యాలను లెక్కకట్టే వాడు.

చిత్రరేఖ: బాణాసురుని కూతురు ఉషకు చెలికత్తె.

చిత్రాంగద: అర్జునుని భార్య. చిత్రవాహనుని కూమార్తె. ఈమె కుమారుడు బభ్రువాహనుడు.

జంబుమాలి: ప్రహస్తుని కుమారుడు. రావణుని సేనాధిపతుల్లో ఒకడు అశోకవన భంగ సమయంలో హనుమంతుడు రావణుడు చంపాడు.

జటాయువు: సంపాతి తమ్ముడు. సీతాపహరణ్ సమయాన రావణుడు చంపాడు.

జనమేజయుడు: పరీక్షిత్తుని కుమారుడు.

జమదగ్ని: పరశురాముని తండ్రి.

జయవిజయులు: వైకుంఠంలో శ్రీ మహా విష్ణువు ద్వార పాలకులు. భాగవత పురాణంలోని పాత్రలు. హిరాణ్యాక్ష్య హిరణ్య కసిపులు. రావణ కుంభ కర్ణులు, శిశుపాలుడు దంతవ్రక్తులుగా అవతార మెత్తుతారు.

జరాసంధుడు: బౄహద్రధుని పుత్రుడు జరాయువు రాక్షసిచే సంధింపబడినవాడు. భీముడు ఇతడి చంపాడు.

జాంబవంతుడు: సుగ్రీవుని మంత్రి. రామ, రావణ యుద్ధంలో రామునికి సాయపడ్డాడు.

జాంబవతి: జాంబవంతుని కూతురు. శ్రీకౄష్ణుని అష్ట భార్యలలో ఒకరు.

ఢాకిని: మంత్రాల ద్వార లీలలు అద్భుతాలు చేసే ఒక స్త్రీ.

తపతి: సూర్యుని కుమారై. ఈమె నర్మదా నదిగా మారినది.

తాటక: మారీచ సుబాహుల తల్లి. అతి క్రూరురాలు రాక్షశి.

తార: తారుని కుమార్తె వాలి భార్య. అంగదుని తల్లి. వాలి మరణానంతరం వాలి సోదరుడు సుగ్రీవుడు ఈమెను పెండ్లాడాడు.

త్రిశుంకుస్వర్గం: సత్యవంతునికై విశ్వామిత్రుడు సౄష్టించినది.

దత్తాత్రేయుడు: అత్రిమహర్షి, అనసూయ దంపతుల కుమారుడు.

దమయంతి: నలమహారాజు భార్య. పతి యందు అత్యంత అనురాగం గలది.

దశరథుడు: అయోధ్య మహారజు. శ్రీరాముని తండ్రి. కౌసల్య, సుమిత్ర, కైకేయి ఈయన భార్యలు.

దామోదరుడు: కౄష్ణుడు. బాల్యమున తల్లి యశోద ఇతని నడుమున తాడువేసి రోటికి కట్టుటచే ఈ పేరు వచ్చినది.

ధుర్యొధనుడు: ధౄతరాష్ట్రునకు గాంధారికి కలిగిన నూరుగురు కుమారులలో (కౌరవ) జ్యేష్టుడు.

దుర్వాసుడు: అత్రి మహర్షి అనసూయలకు పుట్టినవాడు. మహాకోపిష్టి. ఇతడు శపించి నట్టు ఇతివౄత్తం గల కథలు అనేకం ఉన్నాయి.

దుష్యంతుడు: శకుంతల భర్త. భరతుని తండ్రి.

దుస్సల: దౄతరాష్ట్రునకు గాంధారికి పుట్టిన ఏకైక కుమార్తె. ధుర్యొధునాదుల సోదరి.

దేవకి: కౄష్ణుని కన్నతల్లి. వసుదేవుని భార్య.

దేవదత్తం: అర్జునుడికి దేవేంద్రుడు ఇచ్చిన శంఖం.

దేవాంతకుడు: రావణుని కూమారుడు. హనుమంతుడు ఇతనిని చంపాడు.

ద్రుపదుడు: పాంచాలరాజు. ద్రౌపది తండ్రి. ఈయన కుమారులు ద్రుష్టద్యుమ్నుడు. శిఖండి.

ద్రోణుడు: మహాభారతంలో కురువౄద్ధుడు. భరద్వాజ మహర్షి ఘౄతాచి అనే అప్సరసను చేస్తే వీర్యస్ఖలైంది. ఆ వీర్యాన్ని ఒక ద్రోణ (కుండ) లో ఉంచగా ద్రోణుడు పుట్టాడు. ధనుర్వద్యలో దిట్ట. కౄపాచార్యుని బావమరిది. అశ్వత్థామ పుత్రుడు. కురుక్షేత్ర సంగ్రామంలో కౌరవ పక్షంలో పోరాడాడు.

ద్రౌపతి: పాంచాల రాజైన ద్రుపదుని కూతురు. మహాభారతంలో ప్రముఖపాత్ర. అర్జునుడు మత్స్యయంత్రాన్ని కొట్టగా ఆమె పాండవులకు భార్య అయింది. ద్రౌపది మాహా పతివ్రత.

ధన్వంతరి: క్షీరసాగర మథన సమయంలో పుట్తిన అనేకములలో ఒకటి. ఆయుర్వేదానికి అధిష్టాన దేవత.

ధర్మరాజు: మహాభారతంలోని పంచపాండవులలో ప్రథముడు. యుధిష్ఠిరుడు మరోకపేరు. సద్గుణాలకు పేరొందినవాడు. జూదంలో ఓడిపోయి విరాట కొలువులో కంకుభట్టుగా ఉంటాడు.

ధర్మవ్యాధుడు: మిథిలా నగరంలో ఉండే ఎరుకలవాడు. సమస్త ధర్మాల్ని చక్కగ తెలిసినవాడు.

ధౄతరాష్ట్రుడు: కురువంశరాజు అయిన విచిత్రవీర్యుని కుమారుడు.పుత్తు గుడ్ది.గాందారి ఈయన  భార్య. దుర్యోధనాది నలుగురు ఈయన పుత్రులు.వీరినే కౌరవులు అంటారు.

నకులుడు:పంచపాండవులలో నాల్గవ వాడు.

నటరాజు: తాందవ భంగిమలో ఉన్న శివుడు.సౄష్తి,స్థితి,లయ,త్రయూభవ(ఖ్యాతి) అనుగ్రహ(మోక్షతి)అను పంచ మహాకార్యాల్ని తందవం ద్వార పరమశివుదు ప్రదర్శిస్తాడు.

నరలోకం : యముని కొలువు.పురానలను బట్టి 22 నరక లొకములు ఉన్నయి.

నారదుడు:బ్రహ్మ కుమారుడు.హరి నారాయణ గాథలు గానం చేయువాడు.త్రిలోక సంచారి.కలహప్రియుడీగా ప్రతీతి.

పంచవటి:రముడూ వనవాస సమయాన దండకారన్యం లోని ఆశ్రమం పేరు.

పరశురాముడు:జమదగ్ని కుమారుడు.తల్లి రేణుక.అస్త్ర విద్య యందు ఆరి తేరిన వాడు.

పరాశరుడు:శక్తి మహర్షి పుత్రుడు,వశిష్ట మహర్షి పౌత్రుడు.ఈయన సంపర్కం వల్లే మత్స్యగంధికి వ్యాసమహర్షి పుడతాడు.

పరీక్షిత్తు:అభిమన్యు-ఉత్తర లకు పుట్టిన వాడు.అర్జునునికి మనుమడు.జనమేజయుడు ఈయన పుత్రుడు.పరీక్షిత్తు అంటే అంతటా దర్శించగల వాడని అర్ధం.

పాంచజన్యం: శ్రీ మహాష్ణువు శంఖం.

పాసుపతాస్త్రము: శివుని గురించి తపస్సు చేసి అర్జునుడు పొందిన అస్ర్తం.

పుష్పకము: కుబేరుని విమానము. పిదప రావణుడు, శ్రీరాముడు పొందారు. దీనిలో ఎంత మంది అయినా కూర్చోవచ్చును.

పూతన: ఒక రాక్షసి. బాలకౄష్ణునిచే చంపబడినది.

ప్రవరాఖ్యుడు: మనుచరిత్రా లో పాత్ర బ్రహ్మచారి.

బలరాముడు: శ్రీ కౄష్ణునికి అన్న.

బాణుడు: బలిచక్రవర్తి కూమారుడు. ఉషకు తండ్రి.

బుద్ధుడు: బౌధ్ధమత స్థాపకుడు. లుంబిని అతని జన్మస్థలి. షగభిజ్ణ్జుడూ అని ప్రసిద్ధి. అనగా దివ్యదౄష్టి, దివ్యశ్రోత్రము, పూర్వనివాసానుస్మౄతి, పరచిత్త జ్ణ్జానం, అప్రత్యక్షవిషయజ్ణ్జానము, వియద్గమనాగమన వ్యూహాదిలక్షణ బుద్ధి అను ఆరింటిని ఎరిగినవాడు.


బౄందావనం: యమునానదీ తీరాన మథురలో ఉన్నవనం. ఇచ్చటీ గోకులంలో శ్రీకౄష్ణుడు గోపికలతో అనేక లీలలు సల్పాడు.

భద్రకాళి: పార్వతీ దేవి మరొక నామం.

భరతుడు: భరతుడు పేరు గలవారు ముగ్గురు కలరు.

1. దశరథ -కైకేయి కుమారుడ్. శ్రీరాముని సోదరుడు.

2. ౠషభుని జ్యేష్ఠ పుత్రుడు. ఇతని పేరు మీదనే భారతదేశా మని పేరు వచ్చింది.

3. శకుంతల దుష్యంతులకు పుట్టినవాడు.

మత్యయంత్రం:  ద్రౌపదీ స్వయంవరంలొ పైన ఒక మత్స్య యంత్రాన్ని నిర్మించి దాని కింద ఉన్న నీటిళో ఆ యంత్ర  ప్రతిబింబాన్ని చూస్తూ ఆ యంత్రాన్ని చేదించగలిగినవాడే తన కుమార్తెకు తగిన వరుడని ద్రుపద మహారాజు ప్రకటిస్తాడు. దానిని అర్జునుడు చేదించి ద్రౌపదిని పరిణయమాడుతాడు.

మన్మధుడు: విష్ణువు కు మానస పుత్రుడు.రతీదేవి ఈయన భార్య.పుష్పధన్యుడు.మంచి రూపం కలిగిన వాడు.

మహిషాసుర మర్దిని: మహిషాసురుడు అనే రక్షస్శుణ్ణి చంపడం వల్ల పార్వతికి ఈ పేరు వచ్చింది.

మానస సరోవరం : పవిత్ర తటాకం.ఇది హిమాలయ పర్వతసిఖరాల.మధ్య టిబెట్టులో ఉన్నది.హిందువులకు పవిత్ర తిర్థస్థలి.

మారీచుడు: రక్షసి తాటక కుమారుడు.రావనునిచే సితపహరన సమయం లో ఎతడు బంగారు జింకగా మాయరూపం దాల్చాడు.

మేనక: విస్వామిత్రుని తపోభంగానికి ఇంద్రుదు నియమించిన అప్సరస.వీరెకలయిక వల్ల శకుంతల జన్మించింది.

మేరుపర్వతం : గొప్ప పర్వతం. ధైర్యసహసాల్ని సాదరనంగా దీనితో పోలుస్తారు.

మోహిని: క్షీరసాగర మధనమప్పుడు ఫలించిన అమౄతం అసురులకు దక్కకుండా మోసం చేయడానికి విష్ణువు ధరించిన స్త్రీ  వేషం.

యశోద: శ్రీ కౄష్ణుని పెంపుడు తల్లి నందుని భార్య.

యాజ్ణ్జవల్క్యం : అష్టాదశ స్మౄతులలో ఒకటి.

యాజ్ణ్జవల్క్యుడు: యజుర్వేద ధురందురుడు ఇన వైశంపాయుని శిష్యుడు.

యుధిష్ఠరుడు: ధర్మరాజుకు మరొక పేరు.

రంభ: ఒక అప్సరస.ఇంద్ర సభలో రూపురేఖా లావణ్యాలు గల స్త్రీ.

రతీదేవి: మన్మధుని భార్య.

రాధ: శ్రీకౄష్ణుని ప్రియురాలు.నందుని చెల్లెలు.

రావణుడు: లంకాధిపతి.రామయనం లో ప్రతినాయకుడు. విశ్వవసుని పుత్రుడు.దశకంఠుడు.మండోదరి ఈయన భార్య. ఇంద్రజిత్తు,మేఘనాదుడు ఇతని కొడుకులు.

రుక్మిణి: శ్రీకౄష్ణుని  పెద్ద భార్య.ప్రద్యుమ్నుడు తల్లి.

లక్ష్మిదేవి: విష్ణుమూర్తి భార్య. క్షీరసాగర మధనం సమయం లో పుట్టినది.

లవకుశులు: సీతారాముల కవల పిల్లలు.

లేలావతి:హిరణ్యకశివుని భార్య.ప్రహలాదుని తల్లి.

లోపాముద్ర: అగస్త్యుని భార్య.మహాపతివ్రత.

వజ్రదమ్ష్ర్టుడు: రావణుని భటుడు.వీనిని అంగదుడు చంపుతాడు.

వరూధిని: ఒక గంధర్వ స్త్రీ.మనుచరిత్ర లో నాయక శౄంగారనయక.

వశిస్ఠుడు: సప్తమహర్షులల్లో ఒకరు.ఇతని భార్య అరుంధతి. దశరథునికి గురువు.

వసుదేవుదు: శ్రీ కౄష్ణుని తండ్రి.

వాలి: సుగ్రీవుని అన్న.అంగదుడు ఈయన పుత్రుడు.తార ఈయన భార్య.

వాల్మీకి: వాల్మీకం అంటే పుట్ట.పుట్టలోంచి పుట్టిన వాడు వాల్మీకి.సంస్కౄత భాషలో మహాకవి.రామాయణ కర్ర్త. మొట్టమొదట కావ్యకర్ర్త.

వికర్ణుడు:గాంధరి-దౄతరాష్ర్టుల కుమారుడు.ద్రౌపదీ వస్త్రపహరనకు ముందు సభలో దుర్యోధనుని చర్య గ్రహించినవాదు.

విచిత్రవీర్యుడు: దౄతరాష్ర్ట,పాండురాజుల తంద్రి.

విద్యుత: అలకాపురి దీవకన్య,అస్టావక్రుడి గౌరవార్ర్ధం నౄత్యం చేస్తుంది.

విదురుడు : వ్యాసమహర్షికి అంత:పురంలోని దాసి అంబిక యందు పుట్టినవాడు. నీతి విద్యాపారంగతుడు. ధౄతరాష్ట్రునికి నీతీని బోధిస్థూ ఉంటాడు.

విభీషణుడు : రావణుని సోదరుడు. ఇతడు రావణునికి నీతిబోధచేయగా వినిపించు కోలేదు.

విప్రుడు : దౄవుడి వంశంలోని రాజు సుచ్హాయ శిష్టుల కుమారుడు.

విశ్వపతి : మనువు అనే అగ్ని రెండవ కుమారుడు.

విశ్వరూపుడు : విశ్వకర్మ కుమారుడు సూర్యుని కుమార్తె, విష్టి ఇతని భార్య.

వేదవ్యాసుడు : సత్యవతి పరాశరుల కుమారుడు. మహాభరత కర్త.

వేది : బ్రహ్మదేవుని భార్య.

శకుంతల : మేనక విశ్వామిత్రుల కుమార్తె. దుష్యంతుని గాంధార వివాహం చేసుకుంటుంది. వీరి కుమారుడు భరతుడు ఇతని పేరే భారత దేశానికి వచ్హినది.

శరవణం : పర్వతీపరమేశ్వరుల రహస్యంగా విహరించే ఒక అరణ్యం.

శివగంగ : అగ్ని పెద్దకుమారుడైన అంగిరసుడి భార్య.

షష్టీదేవి : మూల ప్రకౄతిలోని ఆరవ భాగము నుండి జన్మించిన దేవత.

సత్యభామ : సత్రాజిత్తు కుమార్తె, శ్రీ కౄష్ణుని భార్య.

సత్యలోకం : బ్రహ్మలోకాన్ని సత్యలోకమంటారు.

సాలగ్రామం : మహావిష్ణు స్వరూపమైనరాయి, గండకి నదిలో ఉంటుంది.

సాంబుడు : జాంబవతి శ్రీ కౄష్ణుల కుమారుడు.

సుదర్శనం : శ్రీ మహావిష్ణువు చక్రం సూర్యరేణువులతో విశ్వకర్మ చేశాడు.

సురభి : దేవతల గోవు .

హంసగీత : హంసరూపధరుడైన బ్రహ్మ సాధ్యులకు ఉపదేశించిన ధర్మప్రకారాన్ని తెలిపే ఒక గ్రంధం.

హోమధేనువు : యజ్ణ్జానికి కావలసిన పాలు ఇచ్హే ఆవు.


హ్లాదుడు : హిరణ్యకశిపుడి కుమారుడు, దమని ఇతని భార్య, వాతాపి ఇల్వలులు వీరి కుమారుడు.